Is het raar als ik zeg dat ik Corona mis? Laat ik iets specifieker zijn: het bewustwordingsproces dat Corona mij in elk geval heeft gebracht. De creativiteit waar het toe dwong. De onverwachte vorm van vrijheid die het ook gaf, juist binnen de beperkingen. En ook de stilte, de ruimte, de afwezigheid van een overdaad aan prikkels en moetens en doens.
Ben ik de enige die in de tram nog vraagt “vindt u het goed als ik naast u kom zitten?” of in de lift “mag ik er bij komen, of zal ik even wachten?” Ik ben wel gehecht geraakt aan de nieuwe hoffelijkheid die ontstond. Niet overal natuurlijk. En ja er was een hoop protest en gemor en verharding en anti-gedrag, maar ik geloof niet dat ik dát vooral wil onthouden. Ik ben in die hele twee jaar steeds verrast geweest door de mooie kanten die het opleverde. Kanten die ik nooit ontdekt zou hebben zonder Corona. Voor introverten was het een heerlijke tijd. Zonder verantwoording af te hoeven leggen gewoon thuis met een boek. Geen nieuwe excuses hoeven verzinnen om niet naar die borrel te gaan omdat er gewoon geen borrels waren. Een tijd waarin je het oude vertrouwde niet even in een nieuw jasje kon stoppen, maar écht nieuwe en andere dingen moest verzinnen.
Met de pakketbezorger hier heb ik nog steeds een warme band. Een kletsje, het merken als hij even vervangen is door een ander. Zou hij ziek zijn? Of is-ie op vakantie? vraag ik me dan af. Dat zou ik me nooit afgevraagd hebben als ik hem niet twee jaar lang hier vrijwel dagelijks had gezien. Zwoegend met stapels pakketten voor mezelf en mijn buren. Tot dan toe was de pakketbezorger iemand die met iets waar ik op zat te wachten, wel of niet op tijd kwam, waardoor wel of niet mijn schema in de war raakte. Nu is hij Ramzan uit Egypte.
En ben ik de enige die op het gebied van zelfreflectie en persoonlijke ontwikkeling, juist het gevoel heeft meer geleerd te hebben en gegroeid te zijn in die twee jaar, dan in de vijf jaar daarvoor? Doorgaan in het gewone dagelijkse leven laat je vooral de vraag stellen “hoe doe ik dit?” Terwijl Corona me dwong de vraag te stellen “wie ben ik eigenlijk?” Wat maakt nou, dat ik me totaal niet beperkt voel? Ben ik gek? Snap ik het niet? Of ben ik echt zo extreem introvert? Wat is vrij zijn voor mij eigenlijk? En wat heeft dat in vredesnaam te maken met het dragen van een mondkapje of een tafel moeten reserveren bij mijn favoriete strandtent? Het werd ingewikkelder voor me bij de vaccinatie-discussie, maar ook daar heb ik mezelf eerder nooit zo scherp op bevraagd: waar ligt voor mij de grens tussen mijn grondwettelijke lichamelijke autonomie en mijn maatschappelijke verantwoordelijkheid?
Ik denk dat waar het op neerkomt is, dat ik het hele bewuste leven, het hele bewuste keuzes maken en het hele bewuste mezelf bevragen op wat ik nou echt vind mis. De bewuste creativiteit, de bewuste verbinding. Gedwongen een stap terug doen. De tijd hebben omdat er niks anders kan. Ik weet niet of ik mezelf daartoe gedwongen zou hebben zonder Corona.
Inmiddels lijken we aan te komen bij wat de ‘terugkeer shock’ is gaan heten. Wie ik ook spreek de laatste weken, vrijwel altijd is een deel van het antwoord op ‘hoe gaat het met je?’: ‘moe’. Vrijwel iedereen die ik ken is moe. Terug naar normaal is helemaal niet zo makkelijk en helemaal niet zo’n feestje als iedereen dacht. Drukte in het openbaar vervoer, drukte op werkplekken, afwisselen tussen thuis en op kantoor werken, agenda’s die weer volstromen, geen excuses meer hebben om dat niet te laten gebeuren, terwijl je eigenlijk gewoon even een dagje niks wilt. Het wordt weer verleidelijk om tegen je eigen gevoel in te gaan, omdat dat de makkelijke keuze is. De existentiële keuzestress die we twee jaar hebben moeten missen is weer in volle hevigheid terug. De fear of missing out, is nog nooit zo groot geweest, want we hebben het zo lang moeten missen, dus nu móeten we wel. Hoera, we leven weer, want de agenda zit zo vol met prachtige dingen! Hm…ja…denk ik dan. Is dat dan wat we overgehouden hebben aan die tijd? Dat je alleen leeft als je agenda vol zit met ‘prachtige dingen’? Kan het ook zijn dat die volle agenda ons ook afhoudt van écht bewuste keuzes, echte kwaliteitstijd met elkaar doorbrengen, echt even genieten van wat er wél is, ook al is het nog zo klein? Is dat nou echt wel de definitie van vrijheid, van leven; dat je alles weer kan en mag doen? En je daarmee alweer heel snel het gevoel krijgt dat het ook moet? Niet meer gedwongen rekening hoeven houden met elkaar en medeverantwoordelijk zijn voor het geheel? Is dat wel echt vrij?
Zijn we nou echt weer zo veel meer verbonden zonder de anderhalve meter, omdat de drie zoenen en op elkaar gepakt hossen op een festival weer terug zijn? Ik doe er niets aan af hè? Ieder zijn plezier. Het was heerlijk om een goede vriendin met wie ik al lang niet meer op terras had gezeten weer even te knuffelen en in de ogen te kijken. Maar dát maakte niet dat het kwaliteitstijd was. Het gesprek zelf, de interesse in elkaar, het delen hoe het met je gaat, maakt de verbinding. En dat is ons nooit ‘afgenomen’.
Ik heb überhaupt nooit het gevoel gehad dat me iets is afgenomen. Ik heb het gevoel gehad dat ons wereldwijd iets is overkomen, dat een ontzettend lullig, maar wel logisch - en toch ook ooit wel een keer te verwachten - gevolg is van de manier waarop we onze systemen en onze samenleving hebben ingericht. En dat we daar dus met letterlijk de hele wereld mee hebben moeten dealen, zonder daarin ervaring te hebben en dus met vallen en opstaan een weg in hebben moeten vinden. En dat het leven er dus even niet meer zo uitzag als we gewend waren. En ja, daar zaten ontzettend nare, donkere kanten aan. Dat was voor veel mensen, ondernemingen, specifieke groepen ongelooflijk moeilijk. En tegelijkertijd heeft het inzichten gebracht, verbondenheid en verbindingen doen ontstaan, creativiteit laten stromen, rust gegeven, reflectie gegeven en wat al niet.
Heeft het leven echt 'stilgestaan' of heeft het leven ons juist in volle hevigheid meegesleurd in haar ware aard? Want is dat niet eigenlijk waar het leven over gaat? Dat het soms prachtig licht is en soms ook heel erg donker? Dat het altijd beweegt en nooit hetzelfde is? Dat verworvenheden ook een andere kant en soms negatieve consequenties hebben? En dat soms, juist als je het niet verwacht, juist omdat je het nooit zelf bedacht of gecreëerd zou hebben, uit de restricties, beperkingen en uit de afhankelijkheid van externe factoren, een zekere mate van vrijheid ontstaat? Ruimte vinden juist in de beperking. Je autonomie vinden juist door de restricties. Verbinding voelen juist door de afstand. Ik geloof niet zo dat we in die tijd niét geleefd hebben. Ik geloof dat we in die tijd júist geleefd hebben, omdat we een deel van onszelf en elkaar zijn tegengekomen, een deel van het leven, waar we niet zo aan gewend zijn in ons type samenleving.
Ik weet het niet, misschien ben ik echt wel de enige, maar ik mis het, toch.
Comments